Else Bunjes en Jikke van Ewijk

Almere/Leusden, 23 november 2022

Er zijn kinderen en volwassenen die niet in staat zijn de benen, armen en handen te gebruiken en alleen met behulp van een spraakcomputer met oogbesturing kunnen communiceren. Neem bijvoorbeeld Mathew waarvan het ‘Dagboek van een Eyegamer’ op deze site staat. Hij wordt begeleid door Else Bunjes die geregeld contact heeft met Jikke van Ewijk en met Ruud van der Wel van NMA Gaming over de manier waarop ze het voor Mathew zo optimaal mogelijk kan maken.

Voor zowel Else als Jikke, beide zelfstandig ondernemer in de zorg, geldt dat ze regelmatig worden gevraagd om de computer “te vullen” met woorden die dan uitgesproken kunnen worden. “Ik ben ergotherapeut,” vertelt Jikke. “Ik vind het heel belangrijk om te kijken hoe we de computer zo breed mogelijk kunnen inzetten. Else is grafisch ontwerper en dat bleek een goede combinatie te zijn met het inrichten en het creatief gebruiken van de spraakcomputer. “In 2017 werd ik gevraagd de spraakcomputer “te vullen” van een 8 jarige jongen. Op dit moment begeleid ik drie jongens. Twee van deze jongens besturen de computer met hun ogen.

Deur naar de buitenwereld

Else en Jikke kunnen veel tijd aan hun cliënten besteden, juist omdat ze zelfstandig zijn. “We hoeven niet hele strakke doelstellingen te behalen,” legt Else uit. Jikke: “Vaak valt computeren niet onder de tijd die hulpverleners mogen besteden bij cliënten maar de computer is vaak hun enige venster naar de buitenwereld.” “Zeg maar gerust hun enige deur naar de buitenwereld,” vult Else aan. Op het moment dat ze de computer kunnen gebruiken om te gamen, te internetten, YouTube filmpjes te bekijken, te schilderen, te chatten, dan gaat er letterlijk een wereld voor ze open.”

Altijd meebewegen

Beide vrouwen hebben het op zich genomen om de computer met oogbesturing breder in te zetten. “Op school lukt het niet om met de computer aan de slag te gaan, ouders hebben hun handen vol aan de dagelijkse zorg en vaak zijn er ook nog broertjes en zusjes,” licht Jikke toe.
Dat vraagt wel wat technische kennis. “Je groeit er in mee,” zegt Else. Mathew en ik zijn in mei 2022 begonnen met het uitproberen van de Flexcontroller en iedere keer lopen we weer ergens tegenaan.” Je moet dus kunnen meebewegen met zowel de mogelijkheden van de cliënt als die van de techniek.

Echt pionieren

Ze komen vaak de Tobii tegen. “Het is een merk spraakcomputer met de mogelijkheid voor oogbesturing,” legt Jikke uit. Die koppelen ze aan de Flex Controller die ze lenen van NMA Gaming, testen het en laten anderen weten hoe het werkt. Bijvoorbeeld via het dagboek dat Else bijhoudt of door middel van een lijstje. Jikke: “Ik noteer alles. Elk probleem. Zodat we een soort Eerste Hulp Bij Problemen-lijstje krijgen.” Want er komt heel wat bij kijken. “Er zijn bepaalde voorwaarden wil het systeem werken, je moet een precieze volgorde aanhouden bij het installeren. Hoe pas je bepaalde hardware en software aan, welke combinaties zijn mogelijk. Het is echt pionieren.”

Passievol

En ondertussen proberen ze het bedienen ervan ook zo optimaal mogelijk te maken. “Er zijn systemen waar je met je ogen knoppen activeert op het ene scherm, terwijl de actie op het andere scherm gebeurt. Dat werkt niet snel genoeg en intuïtief,” aldus Jikke. “Of de stoel zo aanpassen dat hij goed zit en bij het voetpedaal kan. Überhaupt een geschikt voetpedaal vinden zodat je die ook kunt gebruiken,” zegt Else. “Ik heb er verschillende geprobeerd en nu een van tien euro gevonden. Die gaan we binnenkort proberen.” Het is altijd maatwerk en samen ontdekken wat mogelijk is want voor deze doelgroep zijn heel veel mogelijkheden niet toegankelijk.

Hun weg vinden

En als je dan denkt dat je de oplossing hebt, dan gaat een van de slimme jongens zelf iets aanpassen. “Vervolgens ben ik heel lang bezig om alles weer uit te zoeken,” zegt Else. “Dan staat alles bijvoorbeeld opeens in het Chinees of Koreaans. Mathew heeft nooit leren lezen, dus hij vindt zijn weg wel maar ik heb die gave niet…” Het plan is om een aantal standaard profielen voor de Flexcontroller te maken die mensen kunnen gebruiken. “Bijvoorbeeld voor het spelen van Fortnite, twee functies of compleet,” bedenkt Jikke. Else: “Voor Mario Kart twee of tien knoppen.”
Het typeert de manier waarop deze ondernemers proberen oplossingen te vinden voor mensen voor wie een muisklik niet vanzelfsprekend is.